zondag 20 november 2016

De NRC doopt haar pen in verongelijktheid

                                                                 
NRC doopt haar pen in verongelijktheid

In de NRC voelt de elite verslagenheid en reageert met verongelijktheid. Gisteren onderzocht ik de reactie van de Volkskrant op de culturele en politieke crisis die door de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen is veroorzaakt. Ze snappen het daar nog steeds niet, was mijn conclusie. Vandaag is de NRC van 19/20 november aan de beurt. Hoe reageert de krant op de crisis in de media? Het is een treurige krant geworden. Verongelijktheid is de toon. De crisis vormt een bedreiging voor het establishment.

Ik ben bang, de wereld wantrouwt ons
Zo luidt de kop boven een ingezonden brief. “Ik ben hoogopgeleid en woon in een ‘nette’ buurt. Mijn kinderen zijn ook hoogopgeleid, hebben goede banen en leuke huizen. Dat gaf altijd een gevoel van veiligheid. Maar nu ben ik bang. Bang dat mijn kleinkinderen moeten opgroeien in een wereld die ons wantrouwt. Wij zijn voor gelijke rechten voor iedereen en stemmen op politici die hun best doen om dat voor elkaar te krijgen. Maar die worden ook gewantrouwd.” Er volgen nog wat zinnen over het racisme en de vreemdelingenhaat uit minder ‘nette’ buurten en over de boze PVV-stemmer die door populisme op het verkeerde pad is gebracht.
Ik vraag me al tijden af hoe redacties bepalen welke ingezonden brieven wél en niet de krant halen. Bij de NRC moeten ze gedacht hebben dat deze brief wellicht representatief is voor de opvattingen die bij een aantal van haar lezers leven. Representatief voor het bedreigde deugdzame establishment dat andere zorgen heeft dan de bedreigde burger die zich om andere redenen afvraagt in wat voor wereld zijn kleinkinderen moeten opgroeien.

Er is iets gaan wankelen in Soest
In de reeks ‘De stemming’ is de NRC deze keer op bezoek in een villawijk in Soest. “Bevoorrecht noemen ze zichzelf. Maar de welgestelden in Soest voelen zich onrustig. “Het systeem collapst.”. Na deze intro maken de geïnterviewden duidelijk dat ook welgestelden met hun riante inkomens te maken hebben met baanonzekerheid en de veiligheid van hun pensioen. Een van hen gaf een training in kwaliteitsverhoging in een bakkersfabriek. Nog nauwelijks begonnen klonk uit het publiek de kreet ‘sodemieter op vuile zakkenvuller, je bent nummer tien die ons komt vertellen hoe het beter kan’. “Er is iets aan het  wankelen”, zegt een ander in reactie. Het wordt niet ingevuld. Maar ik begrijp er uit dat de spreker vaststelt dat ook zijn wereld zal veranderen en niet ten goede.

Er komt een laag eelt over onze beschaving te liggen
Die zin is opgetekend uit de mond van Simon Schama in een interview over zijn nieuwste boek: ‘The Face of Brittain’, dat over de betekenis van de Britse portretkunst gaat. Die zin werd meteen de kop boven het interview en heeft eigenlijk helemaal niets met het boek van Schama te maken. Die zin kwam er omdat Schama in het interview helemaal leegloopt over de Amerikaanse keuze voor Trump. De jaren 1933 en 1939 komen voorbij, Trump is weliswaar geen Hitler, maar fascisme komt in vele gedaanten. Schama troost zich met de gedachte dat Kunst blijft voortbestaan. “Er is een wereld die barbaren niet kunnen verwoesten”. Een weinig betrouwbare troost in een wereld waarin ISIS met bulldozers en voorhamers de kunst in het Midden-Oosten aan het vernietigen is. Maar daar heeft Schama het niet over. In zijn opvattingen komt het gevaar niet van buiten, maar van binnen. Alweer een tot het establishment behorende intellectueel die zijn wereld bedreigd weet en de oorzaak op de verkeerde plaats legt.

Waarom de politisering van de journalistiek dichterbij komt
Het is de kop boven een artikel in de reeks ‘Haagse invloeden’ waarin Tom-Jan Meeus uitlegt welke verdervende invloed Wilders op de journalistiek heeft. Het artikel loopt over van de verongelijktheid. “De economie draait sterk, de werkeloosheid daalt, dankzij de VVD en de PvdA is de rijksbegroting op orde zodat er de volgende periode geld is voor investeringen en verbeteringen”. Wat zeurt de ‘boze burger’ eigenlijk over is de onmiskenbare boodschap. Al die prachtige resultaten zijn te danken aan de ‘redelijkheid’ die een oer-Hollandse vorm van redelijkheid is en dat is wel wat anders dan de ‘Wilderswoede’. Anders dan de Volkskrant die om ‘moedige journalistiek’ vraagt, vindt Meeus journalisten laf: “Overal zie ik journalisten het verwijt dat zij zoveel zaken ‘gemist’ hebben, beantwoorden met het extra uitvoerig citeren en napraten van Wilders”. De mokkende Meeus lukt het in zijn verongelijktheid niet om over de rand van zijn beeldscherm te kijken. Ook de politieke correctheid van de hedendaagse media is/was een vorm van politisering waarbij de werkelijkheid getransformeerd wordt in een schijnwereld die in toenemende mate door de boze burger wordt doorzien. Meeus loopt verder nog leeg over de orkestratie achter het ‘minder, minder’ toneelstukje van de PVV. Dat ook de aangiften daartegen waren georganiseerd, vergeet hij gemakshalve even. De redelijkheid wordt niet alleen vanuit het Wilderskamp bedreigd, het anti-Wilderskamp weet ook van wanten. Meeus is de zoveelste burger die zich door de ontwikkelingen bedreigd voelt, maar er niet in slaagt om constructief met de ontstane situatie om te gaan. 

De wraak van de vergetenen is nog niet voorbij
De keuze van de koppenmaker van de krant is gevallen op de bedreiging die van de crisis uitgaat en die het establishment bedreigt. Deze vlag moet een artikel dekken van Ronald Buijt (op de internetversie is de kop aangepast), fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam. Buijt benoemt de machteloosheid die veel Nederlanders voelen en die door het establishment en hun media worden veronachtzaamd. Optimistisch is hij niet. “De media zullen moeten beseffen dat het niet hun taak is om burgers op te voeden tot kosmopolitische progressieven, maar juist ruimte te bieden aan geluiden die niet in hun straatje passen. Veel vertrouwen heeft hij daar niet in. “De elites zullen te verknocht aan hun dogma’s blijken om het tij te kunnen keren.” Dat vertrouwen heb ik eerlijk gezegd ook niet erg. De NRC heeft bij het artikel zes grote foto’s geplaatst van de Trump-aanhang, portretten die bepaald niet representatief zijn voor de verontruste burger die zich machteloos voelt. Ronald Buijt is een Trumpist en zijn achterban is niet serieus te nemen, lijkt  hier het onuitgesproken commentaar te zijn. Die aanname berust niet op losse gronden. Meteen naast het artikel plaatst de NRC een artikel van de hand van Ali Sina Alizay met de kop: “….en ze willen dat witte mensen de norm blijven. Trump is niet ondanks, maar juist vanwege zijn xenofobie aan de macht gekomen, meent de schrijver. Zijn opvattingen staan dicht bij de van de NRC die geen mogelijkheid onbenut laat om Trump op zijn zwartst af te schilderen en daarmee de lezer bang te maken. Ali Sina Alizay deelt die angst: “Het mag duidelijk zijn dat de wielen maar één kant op draaien, richting een wankele wereldorde waarin zwaar gepolariseerde, naar binnen gerichte landen worden geleid door despoten”. Het alarmisme spat er van af. Ali’s angst is dat minderheden straks weer opgeofferd zullen worden.

Ik ben al weer te lang doorgegaan
Vandaag lukt het niet om het kort te houden. In de NRC lijkt er geen einde te komen aan het leed van het bedreigde politiek correcte establishment en de bedreigde minderheden. Nogal zwak voor een krant die beweert tot nadenken te willen stemmen en geen afstand neemt van de eigen voorbarige emoties. Wat er bedreigd wordt is de hoogdravende politieke correctheid en de daardoor gesteunde agressieve houding van minderheden. Als ik iets in mijn leven heb geleerd is het wel dat al dit soort discussies niet over principes gaan maar over het daardoor verhulde machtsstreven en door groepsbelangen. De crisis is niet meer dan een balansverstoring en leidt hopelijk weer tot een nieuw machtsevenwicht. Media kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Zover is de NRC nog niet, die verblijft nog in een rechtvaardiging van geromantiseerd beeld van het heden. Hoogste tijd om de door zelfgenoegzaamheid stomp geworden pennen weer eens te slijpen.



Geen opmerkingen: