 |
| En wee degenen die gehoor geven aan populisten |
“We hebben het nog
nooit zo goed gehad en toch zijn er veel mensen ontevreden”. Caroline de Gruyter,
NRC-correspondente voor Europa, trekt
er een verbaasd gezicht bij als ze in Nieuwsuur haar mening over Brexit geeft.
Ik ken haar niet zo goed, maar zo’n uitspraak is voor mij voldoende om haar een
plaats te geven bij de narcistische elite die gramstorig reageert als het beeld
van de wereld dat haar eigen is, wordt verstoord.
Ze zou tot de Romeinse elite behoord kunnen hebben die het arme
volk tevreden probeerde te houden met ‘brood en spelen’. Ook toen zou ze
geroepen kunnen hebben: ‘Jullie hebben het nog nooit zo goed gehad’. Volgens
het Genootschap onze Taal werd de term ‘brood en spelen’ voor het eerst gebruikt
door de schrijver Juvenalis, die kritiek had op de gang van zaken. “Juvenalis
gebruikte de term brood en spelen sarcastisch: hij wilde ermee
aangeven dat het Romeinse volk oogkleppen op had voor het verval van het
Romeinse Rijk. Zolang er maar brood werd uitgedeeld en spelen werden
georganiseerd, was het volk tevreden, en keek het niet verder dan zijn neus
lang was.”
Er zijn wel overeenkomsten met de situatie van toen, maar
die gelden niet voor het ‘volk van Europa’. Dat is niet tevreden met ‘brood en
spelen’ en keert zich tegen de narcistische elite. Behalve brood en spelen wil
het nog iets anders, iets wat De Gruyter, als exemplarisch voor de narcistische
elite, volkomen ontgaat. De welvaart waar ze op doelt is niet gelijk verdeeld
en gaat gepaard met veel onzekerheden. Welvaart
is ook niet hetzelfde als welzijn.
Het is ook niet het door populisten verleide volk (Pechtold!) dat ontevreden
is. Wie niet ziet dat die ontevredenheid in alle lagen van de bevolking is aan
te treffen, kijkt niet verder dan zijn neus lang is.
Het ‘volk’ is niet gek. Dat ziet al lang dat de narcistische
elite armoedebuurten en nieuwbouwwijken verlaat en zich vestigt in of nabij de
historische kern van steden of zich vestigt in de meest rustieke plattelandsdorpen.
De elite heeft zo haar eigen manieren om de ongemakken die de globalisering met
zich mee brengt te compenseren. Die kiest voor de meest historische plekken die
uitdrukking geven aan de nationale identiteit. De globalisering verschaft
vooral de elite ‘brood en spelen’ maar paradoxaal genoeg ontvluchten ze die
ook.
Het ‘volk’ is niet gek. Terwijl hun straat, hun buurt, hun
wijk, hun stad, hun dorp verandert door de instroom van mensen met een andere
cultuur, verschanst de elite zich in enclaves die opzichtig blank blijven en
geeft tegelijkertijd af op het volk dat mort omdat huurwijken niet meer zijn
wat ze waren. Het volk wordt ontevreden gemaakt door populisten (Pechtold!) zegt
de elite die de ‘xenofobie’ en ‘islamofobie’
ziet groeien en die veroordeelt. Het is al weer een paradox die de elite laat
zien bij wat ze doet en wat ze zegt.
Het ‘volk’ is niet gek. Dat ziet hoe de elite zich met de
globalisering verrijkt en met juristen de wetten in hun belang uitleggen. Ze
ziet hoe de elite door haar netwerken meer te zeggen heeft hoe belastinggeld
wordt verdeeld en hoe de elite de globalisatie met duur betaalde advocaten benut
om zo weinig mogelijk belasting te betalen. Alweer een paradox.
Het ‘volk’ is niet gek. Het is niet tevreden te stellen met ‘brood
en spelen’ en heeft geen oogkleppen op zoals Juvenalis over het Romeinse volk
beweerde. Het ‘volk’ is de opzichtige leugens van de elite meer dan zat. Laat
mevrouw de Gruyter dat zich in de oren knopen want de ontevredenheid is een
waarschuwing aan de besturende elite en de media. Brexit is een signaal.
De solidariteit van de elite met het volk is aan het
verschrompelen. De elite zou er voor het volk moeten zij en niet andersom.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten