Integratie: geen woorden, maar daden

Het was even twijfelen vandaag over welke kop boven mijn blog de lading het best zou dekken. ‘Onder sociologen’ had ook gekund. ‘Integratie’ is een twistpunt onder sociologen. De een leest uit zijn onderzoek iets heel anders dan een ander die ook onderzoek heeft gedaan. Het is een van de aanwijzingen dat de menswetenschappen in een deplorabele staat verkeren. Op universiteiten lijkt het meer te gaan om de politieke correctheid dan om echte wetenschap.

In de Volkskrant van vandaag (donderdag 8 december) bezocht Volkskrant-journalist Ariejan Korteweg een politieke bijeenkomst met Thierry Baudet. Daar trof hij twee jonge sociologie-studenten die nog twijfelden tussen de PVV en Forum voor Democratie. De aankomende sociologen vinden dat de gevestigde partijen samenspannen om onderling de macht te verdelen. “In hun studie hoeven ze met dergelijke standpunten niet aan te komen. Sociologie is een links bolwerk, vertelt een van hen. Laatst nog: een docent schaamde zich in het college te vertellen dat jonge Marokkanen crimineler zijn dan andere jongeren. Terwijl het nota bene zijn eigen onderzoek was”. De ‘horizontale onvrijheid’ die op universiteiten heerst, komt in dit citaat pijnlijk tot uitdrukking. De docent schaamt zich en de studenten moeten verbergen wat ze werkelijk denken.

Ruud Koopmans, hoogleraar sociologie in Berlijn, is niet zo van het politiek correcte. In de Volkskrant (3 december 2016) pleitte hij voor een herwaardering van de rechten van de meerderheid. Vandaag krijgt hij antwoord van Jan Willem Duyvendak, hoogleraar sociologie aan de universiteit van Amsterdam (UvA). Duyvendak heeft ook onderzoek gedaan zegt hij en daaruit blijkt het tegenovergestelde: ‘De meerderheid heeft het allang voor het zeggen’. Op zo’n moment beginnen mijn ogen te knipperen en denk ik: ‘wat krijgen we nou?’ 

Als snel blijkt waar het onderzoek van Duyvendak uit heeft bestaan. Een papieren onderzoek. Hij constateert: “Nederlandse politici vinden vooral dat migranten zich de ‘kernwaarden van Nederland eigen moeten maken, zoals dat recentelijk weer is vastgelegd in het participatiecontract van Minister Asscher.” Het leidt Duyvendak tot de forse conclusie: “In Nederland is de gedachte dat de ‘oorspronkelijke’ bewoners meer te zeggen zouden moeten hebben dan nieuwkomers allang gemeengoed”. Dat constaterende, komt Duyvendak met een politiek correct scheldwoord voor de door hem betreurde ontwikkelingen: het is ‘nativisme’. ‘Nativisme’ mag niet en Duyvendak maakt hierbij gebruik een extreme consequentie als argument: ‘we mogen dan ook niks meer zeggen over de slechte behandeling van homo’s in  Afrikaanse landen, of over antisemitisme in Arabische landen, want dat is nu eenmaal onderdeel van de daar bestaande meerderheidscultuur’. Een nogal aanvechtbaar standpunt en ik raak daar weer helemaal van in de war. Op dezelfde universiteit vertellen antropologen dat alle culturen gelijk zijn en kritiek op andere culturen een vorm van racisme is. Duyvendak is wel van een andere meerderheidscultuur: ‘Het is dezer dagen urgenter om mensenrechten te verdedigen dan meerderheidsculturen’.

Mijn conclusie is helder. Duyvendak is niet van de feiten maar van de meningen. Met sociologie als wetenschap heeft het weinig te maken. Het is een politiek standpunt en daarmee wil hij meningen beïnvloeden. De Volkskrant geeft hem alle ruimte daarvoor en de impliciete boodschap van de Volkskrant is dat we het zelf maar verder moeten uitzoeken: Koopmans of Duyvendak, mensenrechten of meerderheidscultuur, wetenschapper of prediker?

Zoals de islam zegt dat de sharia boven nationale wetten gaat, stelt Duyvendak dat mensenrechten nationale wetten overstijgen. Daarmee laat hij zien dat hij een mensenrechtenfundamentalist is. De juridisering van mensenrechten heeft tot gevolg dat iemand, waar hij ook vandaan komt en waar hij zich ook bevindt, beschermd zou moeten worden door mensenrechten. Islamisten beroepen zich er als calculerende burgers op, terwijl hun religie voorschrijft dat mensenrechten ondergeschikt zijn aan de sharia. Wie illegaal een Europese grens overschrijdt, kan, ook als hij geen goede bedoelingen heeft, zich beroepen op mensenrechten. Er is een probleem met mensenrechten dat Duyvendak onvoldoende onderkent.

Terug naar zijn bewering dat de ‘meerderheid het allang voor het zeggen heeft’. Hij beroept zich op woorden van politici en op het papieren participatiecontract. Doorslaggevend is echter hoe dat in het dagelijks leven wordt ervaren. Daar heeft de hoogleraar het niet over, want het zou zijn stellingen maar bederven. Eigenlijk is dat raar. Hoe mensen het dagelijks leven ervaren en vorm geven is het eigenlijke onderzoeksobject van de sociologie. Wat mensen ervaren staat niet in de krant. Die filtert en blijft overwegend dicht bij de gevestigde linkse orde. De orde van Duyvendak. Dat is wel duidelijk. Daarom valt hij Ruud Koopmans aan, een socioloog die ver blijft van de gevestigde orde. Wat Koopmans signaleert is dat woorden van politici, woorden in nota’s en contracten steeds minder vertrouwd worden omdat ze de ervaren realiteit niet weerspiegelen.

De meerderheid ervaart niet dat ze een meerderheid vormen. Die ziet kernwaarden als bedreigd door mensen die de kernwaarden niet willen delen. Daar gaat het dan ook fout met het integratiebeleid. Veel woorden, weinig daden. De meerderheid van de bevolking heeft het idee dat de overheid haar woorden volstrekt niet kan waarmaken. Bijna alom wordt erkend dat het integratiebeleid is mislukt. Alleen op universitair niveau denkt men daar kennelijk anders over. Daar heeft men in hoge mate lak aan de kernwaarden die de meerderheid van de bevolking als belangrijk ziet. Wellicht zou de overheid moeten beginnen om die stoorzenders en verwarringstichters eens aan te pakken. Dat zou de aanpak van integratie wel eens in een versnelling kunnen brengen. Dan kunnen die sociologie-studenten die Ariejan Korteweg sprak, hardop zeggen wat ze denken en vrij onderzoek doen. 

Blijft over de redactie van de Volkskrant. Ik zadel ze op met de vraag: hoe onderscheid je een wetenschapper van een prediker?