Jerry Afriyie: ‘Nederland is helemaal niet vol

foto: Jaap Scheeren

’

Wie is die Afriyie eigenlijk? Volkskrantverslaggever Julien Althuisius ging een paar dagen met hem op stap en schreef een kritiekloze reportage waarin Afriyie voortdurend aan het woord is en ongehinderd zijn zelfpromotie kan ventileren.

Het artikel opent met een paginagroot portret van Afriyie. Het is geen ontspannen blik die de fotograaf heeft vastgelegd. De ogen stralen behoedzaamheid uit. De mond is een raadsel. Wat vertelt die? Is het rancune, ontevredenheid, gekwetstheid of zelfs wreedheid? De wangspieren ondersteunen de stand van de mond en versterken de uitdrukking ervan.

Lijdzaam ondergaat hij bij een demonstratie in Eindhoven de hoon van pro-pietdemonstranten die hem ook bekogelen met eieren, bierblikjes en bananen.

“Maar dit is voor veel zwarte mensen de dagelijkse realiteit. De reacties op de demonstraties bewijzen de noodzaak van de demonstraties. Iedereen heeft dat nu kunnen zien.” Is het commentaar van Afriyie.

Afriyie’s commentaar is een fraai voorbeeld van een drogredenering. Hij maakt met zijn demonstraties tegen Zwarte Piet mensen boos en die boosheid gebruikt hij om te bewijzen (zie je wel) dat er terecht gedemonstreerd wordt tegen racisme. Terg een stier en als die je aanvalt zeg je dat het een onbetrouwbaar beest is die nodig naar het slachthuis moet.

Afryie neemt de verslaggever mee naar een bijeenkomst in Hoorn waar voornamelijk zwarte anti-pieten aanwezig zijn. Zijn verhaal dat hij het voor zijn kinderen doet die ooit waren uitgescholden voor ‘Zwarte Piet’, vult hij nu aan dat hij zelf als kind ook werd uitgescholden. Hij doet het niet zo zeer voor zijn eigen kinderen, maar vooral voor de kinderen in de Bijlmer die zich als niet volwaardig weggemoffeld voelen. “Als het ons nou lukt’, dacht Afriyie, “om Zwarte Piet uit te bannen, dan kan ik wel tegen zo’n jongen zeggen, kijk, geen excuses meer, nu moet je het zelf doen. Je kan je niet meer verschuilen”.

Was het maar zo simpel dat de verbanning van Zwarte Piet alles oplost. Die jongen uit de Bijlmer zal wel weer een ander excuus vinden. Het grootste probleem zit in de eigen cultuur en vandaar uit is men vanuit slachtoffergedrag voortdurend op zoek naar oorzaken buiten zichzelf. Maar de aanwezige politiechef prijst hem en zegt dat hij veel respect voor het werk van Afriyie heeft.

Het noemen van de Bijlmer is een voorbeeld van hoe de gewiekste Afriyie te werk gaat. Hij gebruikt de reportage voor zelfpromotie. Zo is hij altijd voor dialoog (behalve bij demonstraties dan), houdt hij militanten onder de duim en helpt jongeren in de Bijlmer. Het lijkt bijna op een sollicitatie of een verzoek om meer subsidie. De argeloze journalist Althuisius geeft hem bewonderend alle ruimte.

Om zijn verhaal kloppend te maken laat Afriyie in zijn presentatie zien dat het Sinterklaasfeest oorspronkelijk zonder pieten werd gevierd. Die werden er later als zwarte knecht aan toegevoegd. Ja zo kun je van Zwarte Piet het symbool maken van het koloniale slavernijverleden. De werkelijkheid is anders. Toen de katholieke kerk het oorspronkelijke heidense feest kerstende werd Sinterklaas de heilige man die slaven bevrijdde en een aantal van hen als helpers aanstelde. De bewijsbare onjuiste informatie die Afriyie zijn achterban voorhoudt is een vorm van kwaadaardige agitatie. Hij misleidt zijn achterban als een bekwaam manipulator.

Een paar dagen later is hij op bezoek bij een kleine middelbare school in West-Friesland. Hij kan praten als Brugman, maar daar pikken ze zijn verhaal niet. Een meisje vat het standpunt van de klas samen: “Als je hier komt, respecteer dan onze feestdagen of ga weg”. Achteraf verklaart hij aan de verslaggevers dat hij niet echt met ze in discussie wilde. Dat zou niet eerlijk zijn geweest. “Ik ben volwassen, zij zijn kinderen. Ik wilde alleen maar twijfel zaaien”, zo verklaart hij zijn nederlaag.

Met de verslaggever op weg naar huis, reizen ze door het weidse landschap van West-Friesland. Afriyie zegt daarover: “als ik schrijf, denk ik veel aan dit landschap. Zo zie ik Nederland. Ik zie potentie. Een leeg veld, wat gaan we er neerzetten? Ze zeggen wel eens dat het vol is. Maar kijk eens”.

Wat zou Afriyie daar neer willen zetten, vroeg ik me bij deze passage af. Nu gaat het eens niet over racisme, maar over leegte. Hij ziet geen landbouw of veeteelt, maar potentie. Nederland kan nog groeien in last en tal. Is het een nieuwe vorm om racisme te bestrijden en Nederland te verwijten dat ze eigenlijk geen mensen meer van buiten wil opnemen omdat Nederland vol is? Zijn uitspraak roept in ieder geval speculaties op omtrent zijn bedoelingen. Met Afrika op de springplank naar Europa, roept zijn overtuiging vragen op.

Natuurlijk is Nederland vol en dat al jaren. De sociale en fysieke infrastructuur loopt al jaren hijgend achter bij de groei van de bevolking. Nederland is een van de dichtst bevolkte landen ter wereld als er wordt gekeken naar het aantal inwoners per vierkante kilometer. Het kan nog wel voller volgens Afriyie. Een nieuw twistpunt is geboren, maar eerst nog Zwarte Piet volledig verbannen.

Ondertussen is de verslaggever volledig overtuigd geraakt van de redelijkheid van de man. Precies zoals hij wilde.