Hanneke Groenteman: ‘de kanarie is dood'

                                                                       

In mijn wereld is het goed, daarbuiten is het giftig

In de weekend-NRC (3/4 december 2016) wordt Hanneke Groenteman ondervraagd. Aanleiding is haar medewerking aan de nog uit te zenden serie De kanarie in de kolenmijn. Ze constateert dat de kolenmijn al lang is vergiftigd en de kanarie het loodje heeft gelegd. Ze heeft zorgen over de toekomst van haar kleinkinderen.

Het onderwerp dat in het interview aan de orde wordt gesteld is antisemitisme. “Maar wist u niet dat zulke antisemitische sentimenten onder Marokkanen bestaan? ”, legt de interviewer haar als vraag voor. “Je hebt weten en weten….”, zo begint het antwoord van Groenteman die verder verwijst naar een voor haar huiveringwekkende ervaring met een Marokkaans jongetje in de klas van haar kleinkinderen. Die had geroepen dat joden vervelend hadden gedaan tegen Hitler en dat het niet gek was dat die iets terugdeed. “Het was vooral een voorbeeld van een vergiftigde keukentafel thuis. Met familieleden die dit blijkbaar denken en zeggen. Alsof er ineens een gordijn op een kier gaat en je ongewild een vreemde wereld inkijkt.

“U was destijds een groot voorstander van de multiculturele samenleving. Is dat achteraf een vergissing geweest?”, vraagt de interviewer onbarmhartig. “Ik denk daar veel over na”, zegt Groenteman, “Ik hoor mezelf nog protesteren tegen de plannen om Marokkanen verplicht Nederlands te laten leren. Dan zei ik, net als heel veel anderen: ‘láát ze toch, ze zijn toch al zover van hun vertrouwde wereld vandaan’.” In het verloop van het interview geeft Groenteman toe dat ze het indertijd verkeerd heeft gezien. “Ik verwijt mezelf wel een soort onwrikbaar geloof in de maakbaarheid van de samenleving. En elk geloof maakt blind (…) maakte ook blind voor de schaduwkanten.

‘Je hebt weten en weten’

Na het lezen van het interview, probeerde ik tot me te laten doordringen wat ik nu net had gelezen. Je zou kunnen zeggen dat Groenteman nogal openhartig is over de stand van zaken. Tegelijkertijd moet echter  geconstateerd worden dat we hier met een narcistische egocentrische linkse dame hebben te maken. Pas als het haar zelf overkomt, trekt ze aan de noodrem. Ze heeft al jaren niet geluisterd naar de geluiden uit de samenleving. Die deerden haar niet in haar comfortabele bubbel waar de geluiden uit de samenleving slechts in de verte hoorbaar waren. Ver genoeg om te negeren. Dat ‘haar geloof in een maakbare wereld, haar (net als veel anderen) blind maakte’, is een fraaie verklaring, maar verre van afdoende. Het is de verklaring van een hoogmoedig mens, die geconfronteerd met de realiteit, tot bezinning komt. Het is de houding van een diva die meent dat haar aanvankelijke perceptie de enige juiste en deugdzame was. Het is de arrogantie van iemand uit de culturele elite die pas wijkt als de realiteit als stralen van een koude douche over haar heen valt. Het is de ‘naïviteit’ van iemand die tegen beter weten in het over de ‘maakbaarheid’ van de wereld heeft.

Ze is niet de enige

Als verwoed krantenlezer en nieuwshongerige viel het me afgelopen week op dat ze niet de enige is die ineens de schellen van de ogen zijn gevallen. De posttraumatische stress die de verkiezing van Trump teweeg heeft gebracht, noopte menigeen tot de uitroep dat we nu echt werk van de integratie moeten gaan maken. De elite blijft, maar hoopt met haar krokodillentranen de angst te bezweren voor een ‘opstand der hordes’ die zich in de hele Westelijke wereld aftekent. Het is een tactische wending die wordt ingegeven door de wens (en belang) om de eigen positie te behouden. "We moeten weer verbinden", roepen ze (20 jaar te laat). 

Groenteman gaat nog een stap verder. We leven  op dit moment in een extreem giftige wereld. Reken maar dat we met zijn allen een levensgroot probleem hebben. Daar hoef je geen jood voor te zijn. De kolenmijn is allang vergiftigd”. Voor haar draait het om het antisemitisme, vooral onder migranten. Ze heeft het niet over de polarisatie die ze zelf heeft helpen veroorzaken door consequent de geluiden uit de samenleving te negeren en die te criminaliseren. Er is nog een andere kolenmijn en een andere kanarie. Alleen mensen die geen risico lopen kunnen zich zonder consequenties voor de PVV uitspreken als gevolg van de politiek correcte censuur. Ze heeft in haar ‘blinde geloof’ meegewerkt aan het wegzetten en veroordelen van mensen die al veel eerder riepen dat de kanarie op sterven na dood was. Maar hij is pas dood als la Groenteman dat zelf zegt.

‘De kanarie in de kolenmijn’ wordt vanaf zondag 4 december 19.15, door NPO2 uitgezonden.