 |
| NRC doopt haar pen in verongelijktheid |
In de NRC voelt de elite verslagenheid en reageert met verongelijktheid. Gisteren onderzocht ik de reactie van de Volkskrant op de
culturele en politieke crisis die door de uitslag van de Amerikaanse
verkiezingen is veroorzaakt. Ze snappen het daar nog steeds niet, was mijn conclusie. Vandaag is de NRC van 19/20 november aan de beurt. Hoe reageert de
krant op de crisis in de media? Het is een treurige krant geworden.
Verongelijktheid is de toon. De crisis vormt een bedreiging voor het
establishment.
Ik ben bang, de
wereld wantrouwt ons
Zo luidt de kop boven een ingezonden brief. “Ik ben hoogopgeleid en woon in een ‘nette’
buurt. Mijn kinderen zijn ook hoogopgeleid, hebben goede banen en leuke huizen.
Dat gaf altijd een gevoel van veiligheid. Maar nu ben ik bang. Bang dat mijn
kleinkinderen moeten opgroeien in een wereld die ons wantrouwt. Wij zijn voor
gelijke rechten voor iedereen en stemmen op politici die hun best doen om dat
voor elkaar te krijgen. Maar die worden ook gewantrouwd.” Er volgen nog wat
zinnen over het racisme en de vreemdelingenhaat uit minder ‘nette’ buurten en
over de boze PVV-stemmer die door populisme op het verkeerde pad is gebracht.
Ik vraag me al tijden af hoe redacties bepalen welke
ingezonden brieven wél en niet de krant halen. Bij de NRC moeten ze gedacht
hebben dat deze brief wellicht representatief is voor de opvattingen die bij
een aantal van haar lezers leven. Representatief voor het bedreigde deugdzame
establishment dat andere zorgen heeft dan de bedreigde burger die zich om
andere redenen afvraagt in wat voor wereld zijn kleinkinderen moeten opgroeien.
Er is iets gaan
wankelen in Soest
In de reeks ‘De stemming’ is de NRC deze keer op bezoek in een villawijk in Soest. “Bevoorrecht
noemen ze zichzelf. Maar de welgestelden in Soest voelen zich onrustig. “Het
systeem collapst.”. Na deze intro maken de geïnterviewden duidelijk dat ook
welgestelden met hun riante inkomens te maken hebben met baanonzekerheid en de
veiligheid van hun pensioen. Een van hen gaf een training in
kwaliteitsverhoging in een bakkersfabriek. Nog nauwelijks begonnen klonk uit
het publiek de kreet ‘sodemieter op vuile zakkenvuller, je bent nummer tien die
ons komt vertellen hoe het beter kan’. “Er
is iets aan het wankelen”, zegt een
ander in reactie. Het wordt niet ingevuld. Maar ik begrijp er uit dat de
spreker vaststelt dat ook zijn wereld zal veranderen en niet ten goede.
Er komt een laag eelt
over onze beschaving te liggen
Die zin is opgetekend uit de mond van Simon Schama in een
interview over zijn nieuwste boek: ‘The Face of Brittain’, dat over de betekenis
van de Britse portretkunst gaat. Die zin werd meteen de kop boven het interview
en heeft eigenlijk helemaal niets met het boek van Schama te maken. Die zin
kwam er omdat Schama in het interview helemaal leegloopt over de Amerikaanse keuze
voor Trump. De jaren 1933 en 1939 komen voorbij, Trump is weliswaar geen
Hitler, maar fascisme komt in vele gedaanten. Schama troost zich met de
gedachte dat Kunst blijft voortbestaan. “Er
is een wereld die barbaren niet kunnen verwoesten”. Een weinig betrouwbare
troost in een wereld waarin ISIS met bulldozers en voorhamers de kunst in het
Midden-Oosten aan het vernietigen is. Maar daar heeft Schama het niet over. In
zijn opvattingen komt het gevaar niet van buiten, maar van binnen. Alweer een
tot het establishment behorende intellectueel die zijn wereld bedreigd weet en
de oorzaak op de verkeerde plaats legt.
Waarom de
politisering van de journalistiek dichterbij komt
Het is de kop boven een artikel in de reeks ‘Haagse
invloeden’ waarin Tom-Jan Meeus uitlegt welke verdervende invloed Wilders op de
journalistiek heeft. Het artikel loopt over van de verongelijktheid. “De economie draait sterk, de werkeloosheid
daalt, dankzij de VVD en de PvdA is de rijksbegroting op orde zodat er de
volgende periode geld is voor investeringen en verbeteringen”. Wat zeurt de
‘boze burger’ eigenlijk over is de onmiskenbare boodschap. Al die prachtige
resultaten zijn te danken aan de ‘redelijkheid’ die een oer-Hollandse vorm van
redelijkheid is en dat is wel wat anders dan de ‘Wilderswoede’. Anders dan de
Volkskrant die om ‘moedige journalistiek’ vraagt, vindt Meeus journalisten laf:
“Overal zie ik journalisten het verwijt
dat zij zoveel zaken ‘gemist’ hebben, beantwoorden met het extra uitvoerig
citeren en napraten van Wilders”. De mokkende Meeus lukt het in zijn
verongelijktheid niet om over de rand van zijn beeldscherm te kijken. Ook de
politieke correctheid van de hedendaagse media is/was een vorm van politisering
waarbij de werkelijkheid getransformeerd wordt in een schijnwereld die in
toenemende mate door de boze burger wordt doorzien. Meeus loopt verder nog leeg
over de orkestratie achter het ‘minder, minder’ toneelstukje van de PVV. Dat
ook de aangiften daartegen waren georganiseerd, vergeet hij gemakshalve even. De
redelijkheid wordt niet alleen vanuit het Wilderskamp bedreigd, het
anti-Wilderskamp weet ook van wanten. Meeus is de zoveelste burger die zich
door de ontwikkelingen bedreigd voelt, maar er niet in slaagt om constructief
met de ontstane situatie om te gaan.
De keuze van de koppenmaker van de krant is gevallen op de
bedreiging die van de crisis uitgaat en die het establishment bedreigt. Deze vlag moet een artikel dekken van Ronald Buijt (op de internetversie is de kop aangepast), fractievoorzitter van Leefbaar
Rotterdam. Buijt benoemt de machteloosheid die veel Nederlanders voelen en die
door het establishment en hun media worden veronachtzaamd. Optimistisch is hij
niet. “De media zullen moeten beseffen
dat het niet hun taak is om burgers op te voeden tot kosmopolitische
progressieven, maar juist ruimte te bieden aan geluiden die niet in hun
straatje passen. Veel vertrouwen heeft hij daar niet in. “De elites zullen te verknocht aan hun dogma’s
blijken om het tij te kunnen keren.” Dat vertrouwen heb ik eerlijk gezegd
ook niet erg. De NRC heeft bij het artikel zes grote foto’s geplaatst van de
Trump-aanhang, portretten die bepaald niet representatief zijn voor de
verontruste burger die zich machteloos voelt. Ronald Buijt is een Trumpist en
zijn achterban is niet serieus te nemen, lijkt hier het onuitgesproken commentaar te zijn.
Die aanname berust niet op losse gronden. Meteen naast het artikel plaatst de
NRC een artikel van de hand van Ali Sina Alizay met de kop: “….en ze willen dat witte mensen de norm blijven. Trump
is niet ondanks, maar juist vanwege zijn xenofobie aan de macht gekomen, meent
de schrijver. Zijn opvattingen staan dicht bij de van de NRC die geen
mogelijkheid onbenut laat om Trump op zijn zwartst af te schilderen en daarmee
de lezer bang te maken. Ali Sina Alizay deelt die angst: “Het mag duidelijk zijn dat de wielen maar één kant op draaien, richting
een wankele wereldorde waarin zwaar gepolariseerde, naar binnen gerichte landen
worden geleid door despoten”. Het alarmisme spat er van af. Ali’s angst is
dat minderheden straks weer opgeofferd zullen worden.
Vandaag lukt het niet om het kort te houden. In de NRC lijkt
er geen einde te komen aan het leed van het bedreigde politiek correcte
establishment en de bedreigde minderheden. Nogal zwak voor een krant die
beweert tot nadenken te willen stemmen en geen afstand neemt van de eigen
voorbarige emoties. Wat er bedreigd wordt is de hoogdravende politieke
correctheid en de daardoor gesteunde agressieve houding van minderheden. Als ik
iets in mijn leven heb geleerd is het wel dat al dit soort discussies niet over
principes gaan maar over het daardoor verhulde machtsstreven en door
groepsbelangen. De crisis is niet meer dan een balansverstoring en leidt
hopelijk weer tot een nieuw machtsevenwicht. Media kunnen daar een belangrijke
rol in spelen. Zover is de NRC nog niet, die verblijft nog in een rechtvaardiging
van geromantiseerd beeld van het heden. Hoogste tijd om de door
zelfgenoegzaamheid stomp geworden pennen weer eens te slijpen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten