Nu echt voor de laatste keer naar Pauw gekeken

                                                                               

Pauw hielp gisteravond Pechtold met het maken van zijn punt

Kijken naar Pauw is tegenwoordig slecht voor mijn humeur. Omdat ik ook nog regelmatig de neiging heb om dingen  naar het geheel onschuldige TV-apparaat te gooien, werd het onvermijdelijk om te besluiten het kijken naar Pauw uit het dagelijks ritueel te bannen. Bevalt me goed.

Gisteravond won mijn nieuwsgierigheid het echter van mijn weerzin. Aangekondigd was dat Pauw Pechtold had uitgenodigd om in discussie te gaan met de ‘boze burger’. Daar reken ik mezelf ook toe. Kijken hield wel een risico in. Pechtold werkt op mij als een rode lap op een stier. Voorzichtigheidshalve bereidde ik me voor door alles waarmee ik kon gooien buiten mijn bereik te plaatsen. De afstandsbediening vertrouwde ik aan mijn vrouw toe met de afspraak dat ze de TV uit zou zetten vanaf het moment  dat ik zou gaan vloeken. Dat is als regel ook het moment waarop ik al mijn zelfbeheersing te hulp moet roepen om niet met dingen te gaan gooien.

Eigenlijk had ik niet moeten kijken. Na de intro van Pauw ‘we gaan beginnen’, zag ik al dat het fout zat. Na zeven minuten begon ik te vloeken en toen ging de TV uit. Geen schoen naar het scherm gegooid, maar mijn humeur stond vanaf dat moment lager dan het Amsterdams Peil. Die zeven minuten waren voldoende om te constateren dat de arbeidersomroep die de VARA in een ver verleden was niet meer van de arbeider en de boze burger houdt.

Het begon al met de casting. De VARA heeft kennelijk het idee dat de ‘boze burger’ bestaat uit een groep van laag opgeleiden die niet goed uit hun woorden kunnen komen en soms verwerpelijke ideeën hebben. De drie uitgenodigden waren bepaald niet representatief voor wat men onder de ‘boze burger’ verstaat. Hier was dus sprake van beeldmanipulatie. Geen mensen waarmee de gemiddelde ‘boze burger’ zich kan identificeren. Daar zet je dan Pechtold als gewiekste debater tegenover en dat is ongeveer te vergelijken met Cruyff laten pingelen tegen een door reumatiek verstijfde bejaarde. Dat kon niet goed gaan en dat was vanaf het begin al te zien.

Pauw benadrukte dat Pechtold was uitgenodigd en Pechtold herhaalde dat zelf ook nog een keer. Dan weet je dat je wordt belazerd met een toneelstukje. Zodra Trump was verkozen gebruikte Pechtold de situatie om leden te winnen. ‘We hebben mensen nodig om ons te verweren tegen ‘Trumpiaanse toestanden’ was ongeveer zijn advertentieboodschap’. Die heb ik deze week al gefileerd als vals, dubbelzinnig en polariserend. Ik ga er van uit dat Pechtold’s optreden bij Pauw een ideetje was van het campagneteam van D’66. Zet Pechtold tegenover de ‘boze burger’ op een manier waarop de boze burger als een onnozelaar geframed kan worden.

Bij zijn introductie vertelde Pechtold dat hij vooral kwam om te luisteren. Maar hij liet van meet af zien dat hij een slecht luisteraar is. Een luisteraar vraagt door, maar Pechtold gooide er meteen een debattruc in. “Geeft u eens een voorbeeld”, vroeg hij. De argeloze ‘boze burger’ trapte meteen in de val en gaf Pechtold de mogelijkheid om het op een welwillende manier (dat wel) te weerleggen. Toen Pechtold de gelegenheid benutte om te vertellen dat veel mensen achterop raakten bij de globalisering, begon het bij mij al te koken. Na zeven minuten raakten de grenzen van mijn zelfbeheersing in zicht. “Klootzak”, riep ik in woede en een moment later raakte de rechterduim van mijn vrouw de uitknop op de afstandsbediening.

Nog nazinderend riep ik tegen mijn vrouw dat het vergelijkbaar was met wat Polen na de wende in 1989 overkwam. De media lieten verpauperde stadwijken en gif uitbrakende industrieën zien. De boodschap was ‘zo ellendig is het Polen onder het communisme vergaan’. Sindsdien riep iedereen: ‘Waarom gaan  jullie zo graag naar Polen?’ En wij maar uitleggen dat Polen voor éénderde uit bos bestaat, prachtige landschappen en mooie oude steden heeft, dat het er stikt van de ooievaars en Nederland bevers en otters uit de vele uitgestrekte en beschermde natuurgebieden van Polen importeert. Maar het grauwe beeld dat de media na 1989 van Polen schetsten, blijft bij velen hardnekkig hangen.

Pauw en Pechtold zijn representatief voor wat er fout gaat in de politiek en bij de media. De gemiddelde burger ligt niet echt wakker van het Haagse kruidenieren met koopkrachtplaatjes. Hij ligt wakker vanwege het voortdurend gesjoemel met waarden en normen als het profijt of geopolitieke belang lonkt, hij ligt wakker omdat het establishment scheldwoorden verzint voor de ‘boze burger’ om hem weg te zetten. Hij ligt wakker van de zelfgenoegzame Pechtolds van deze wereld die hun eigen bubbel aanzien als representatief voor Nederland. Hij ligt wakker omdat het neoliberalisme mensen tegen elkaar opzet en de solidariteit ondermijnt. Hij ligt wakker van mensen die beweren te willen verbinden, maar in feite alleen maar polariseren. Hij ligt wakker omdat je bij de intocht van Sinterklaas door een detectiepoortje moet dat door de ME wordt bewaakt. 

Als Pechtold om een voorbeeld vraagt, zou ik zeggen: “Laten we eens naar mijnheer Pechtold kijken”. Nog steeds de veilingmeester die zich vergenoegd in de handen knijpt als hij weer eens knollen voor citroenen heeft verkocht.