Ongemakkelijke gevoelens bij afloop asieldrama

In Nieuwsuur van zaterdagavond (08-09-2018) meldde de parlementair correspondent tussen neus en lippen door dat de moeder had gedreigd zichzelf iets aan te doen als haar kinderen op het vliegtuig naar Armenië zouden worden gezet. Vanmorgen was daarover in de media nog niets te vinden. Die dreiging was het laatste duwtje dat Staatssecretaris Harbers noopte om gebruik te maken van zijn discretionaire bevoegdheid. Wie wil de zelfmoord van een desperate  en labiele moeder op zijn geweten hebben? De gok dat het bij een dreiging zou blijven schiep ook het risico dat het slecht kon aflopen. Dat zou koren zijn geweest op de molens van het mediacircus dat zich gesteund door een aantal BN’rs al tegen de rechtsgang gekeerd hadden. De dreiging van de moeder werkte als morele chantage en schiep een situatie waaruit de Staatssecretaris zich niet zonder mogelijke schade kon bevrijden.

Helpers en belangenbehartigers

Nadat de moeder in een van de laatste fasen van het drama had laten weten dat ze haar verzet tegen de uitwijzing van de kinderen zou staken, reisde een afvaardiging van helpers en belangenbehartigers af naar Jenervan om de aankomst en opvang van de kinderen voor te bereiden. Al snel bleek dat die intentie een afleidingsmanoeuvre was voor het werkelijke doel. Al snel maakten ze duidelijk dat er geen school bereid was om de kinderen op te nemen. Ze vonden ook een psychiater die bereid was om te verklaren dat de moeder gezien haar labiliteit niets in de opvang van de kinderen kon betekenen zodat dezen in een weeshuis zouden moeten worden geplaatst. Dat stond in schrille tegenstelling tot de informatie van de Staatssecretaris die in overleg met de Armeense overheid een meer dan veilige opvang kon garanderen.

Het gebeurde is een voorbeeld van veel andere gebeurtenissen die veel vragen oproepen bij de acties van de helpers en belangenbehartigers. Hoewel ze voortdurend ontkennen actief betrokken te zijn en het initiatief voortdurend bij de kinderen en de moeder leggen, is op zijn minst de schijn gewekt dat ze de feitelijke regie voerden en een aantal gebeurtenissen in scène hebben gezet zoals het onderduiken en later weglopen van de kinderen. Ze vielen de rechterlijke uitspraken niet rechtstreeks aan. In plaats daarvan hebben ze met succes getracht om publicitair de overhand te krijgen. Dit zette de Staatssecretaris eveneens op achterstand. Die is immers gebonden aan allerlei regels, waaronder de bescherming van de privacy van de betrokkenen, waardoor hij niet vrij was om relevante informatie te gebruiken. De helpers en belangenbehartigers bonden zich niet aan dat soort regels. Voor hen heiligde het doel de middelen.

Op zaterdag bleek ineens dat de kinderen in Nederland verblijvende grootouders hebben. Kennelijk paste het de helpers en belangenbehartigers niet om dat relevante feit in het geding te brengen. Daar klopt dus iets niet, maar het is onduidelijk wat dat is.

Het is te hopen dat bij de afwikkeling de overheid zal onderzoeken hoe ze schaakmat werd gezet en of daarbij sprake is geweest van wetsovertredingen (obstructie).

BN’rs en mediacircus

Columnisten, schrijvende en vooral de pratende media waren actief in de beïnvloeding van de publieke opinie. In feite was hier sprake van een mediacratie die de rechtsgang negeerde en met emotioneel beladen argumenten kwam. Dit kan je kinderen niet aandoen, was de heersende opinie bij de media. Dieptepunten waren de emotionele uitval van Pauw in het gelijknamige programma, de beschuldiging van hysterische Peter R. de Vries die degenen die zouden willen ingaan op het verzoek tot hulp door de politie NSB’rs (landverraders!) noemde en de interventie van de kinderombudsman Kalverboer. Naast de activiteiten van de helpers en belangenbehartigers is dit een van de meest verontrustende verschijnselen in de hele affaire. Alsof de helft van Nederland zijn gezonde verstand kwijt was, maakte ze van de kinderen martelaren die van hun lot gered moesten worden. In Nieuwsuur meldde de Burgemeester van Amersfoort dat hij zelf ook kinderen in die leeftijd had en zich niet kon voorstellen dat die zoiets zou overkomen.

Net als bij de affaire Mauro won de emotie het van het gezonde verstand, werd relevante informatie genegeerd en werd de affaire door velen aangegrepen om te bewijzen hoe nobel en ruimdenkend ze waren. Tegenstand was nauwelijks zichtbaar, maar wel aanwezig. Bij Geenstijl werd er bijna een record gebroken in het aantal reacties die,  op enkele na, volstrekt negatief waren.

Rechters deugen kennelijk niet

Talloze rechterlijke uitspraken werden in de lange loop van deze affaire beproefd en gehandhaafd. Ze bleken met zorgvuldigheid tot stand te zijn gekomen. Dat was ook niet anders te verwachten in deze met heisa gevulde affaire. Een columnist van de NRC kwam tot de conclusie dat asielrecht naar zijn aard onvoldoende was toegesneden op kinderen. Dat kan gezien worden als het zoveelste drogredenatie in deze kwestie. Het asielrecht is al zo vaak op dit punt beproefd dat er voldoende jurisprudentie is ontstaan over het asielrecht van kinderen.

Een verontrustend aantal mensen blijkt echter bereid om een zorgvuldig te achten rechtsgang in diskrediet te brengen als ze daarmee hun imago als redder kunnen oppoetsen. Wat ze niet door hebben is dat ze voortdurend zijn gemanipuleerd door een georkestreerde en selectieve berichtgeving die door de media werd gesteund. De media als bewakers van de democratie hebben gefaald en hebben zich laten verleiden tot een vorm van populisme waarvan ze juist beweren die te bestrijden. Ze hebben burgerlijke ongehoorzaamheid aangemoedigd in een kwestie die meer publiciteitswaarde dan gezond verstand bevatte.

Politieke consequenties

De moeder heeft recht op gezinshereniging nu de kinderen verblijfsrecht is toegekend. Dat is de eerste consequentie. Het politiek bestel is verzwakt, dat is de tweede consequentie. Het aan de regering deelnemende D’66 beweerde aanvankelijk volkomen achter de staatssecretaris te staan. Al twitterend liet ze doorschemeren dat ze zich achter de coulissen inzette voor een goede oplossing. Nadat die door de dreiging van de moeder tot stand was gekomen, liet ze blijken tevreden te zijn met het resultaat. Dat verzwakt de interne samenhang van de coalitie die er toch al niet zo goed voorstaat. De derde consequentie betreft het kinderpardon dat nu wind in de zeilen heeft gekregen. Tussen Mauro en de twee Armeense kinderen zijn inmiddels honderden kinderen zonder ophef uitgezet. Zij hadden de pech dat ze het zonder een coalitie van media, BN’rs, helpers en belangenbehartigers moesten doen. Daardoor is willekeur ontstaan. Waarom zij niet en de Armeense kinderen wel. De helpers en belangenbehartigers hebben er geen misverstand over laten bestaan dat een kinderpardon voor ongeveer 300 kinderen in dezelfde omstandigheden hun doel is. Daar is ook bescheiden politieke steun voor op links. Het is te verwachten dat dat alle naar een kinderpardon strevende krachten zich zullen verenigen om bij het kabinet een kinderpardon af te dwingen.

Genade voor recht, emotie tegen gezond verstand, zo manipuleer je de democratie en het onafhankelijke recht. De democratie verliest, het rechterlijk gezag verliest, de regering verliest. De affaire zal nog wel wat staartjes krijgen.

Update: in de loop van zondag bevestigden de Telegraaf en RTL dat de moeder met een suïcide gedreigd had. Voorts werd bekend dat de Staatssecretaris wegens ernstige bedreigingen moest onderduiken.